Effecten op het uitkeringsbestand

Al met al zijn de gevolgen als gevolg van de impact van de Coronamaatregelen voor de arbeidsmarkt niet goed te overzien, mede omdat veel steunmaatregelen nog doorwerken. Geconstateerd wordt dat de noodmaatregelen niet hebben kunnen voorkomen dat meer mensen een WW-uitkering hebben aangevraagd, veel ondernemers en zzp-érs gebruik hebben gemaakt van de Tozo en NOW-regelingen en flexwerkers een beroep hebben gedaan op de flexregeling en dat de instroom op de bijstand is toegenomen, waarvan een groot deel jonger is dan 27 jaar.

Ouder-Amstel

Het jaar 2020 is afgesloten met 184 uitkeringen, dat zijn 8 uitkeringen meer dan op 31 december 2019 (bedenk hierbij dat in het eerste kwartaal van 2021 nog uitkeringen met terugwerkende kracht kunnen instromen). De toename in 2020 op de peildatum 31 december bedraagt circa 5%. Maar hier staat tegenover dat de daadwerkelijke instroom in de loop van 2020 hoger was t.o.v. 2019. De instroom in 2019 was 49 uitkeringen en in 2020 75 (waarvan 6 met terugwerkende kracht), een toename meer dan 50% . Maar hier staat tegenover dat de uitstroom in 2020 eveneens is toegenomen. In 2019 bedroeg de uitstroom 56 uitkeringen en in 2020 67 uitkeringen, een toename van 11 (20% meer dan in 2019).

Uithoorn

Het jaar 2020 is afgesloten met 336 uitkeringen, dat zijn er 32 meer dan op 31 december 2019 (bedenk hierbij dat in het eerste kwartaal van 2021 nog uitkeringen met terugwerkende kracht kunnen instromen). De toename in 2020 bedraagt circa 10%. Duidelijk is te zien is dat er meer burgers zich gemeld hebben om een uitkering (exclusief Tozo meldingen), de daadwerkelijke instroom hoger was t.o.v. 2019. De instroom in 2019 was 81 uitkeringen en in 2020 bedroeg dit 136, een toename van 55 (68% meer dan in 2019). Hier staat tegenover dat de uitstroom in 2020 eveneens is toegenomen. In 2019 bedroeg de uitstroom 75 uitkeringen en in 2020 was dit 104 (39% meer dan in 2019).

Geconcludeerd kan worden dat zowel bij zowel Ouder-Amstel als Uithoorn de instroom als de uitstroom in 2020 hoger is dan in 2019 met als resultaat een hoger aantal lopende uitkeringen. Het is uiterst onzeker hoe de ontwikkeling van het bijstandsbesluit er in 2021 uit gaat zien. De Coronamaatregelen, waaronder de ondersteuning van bedrijven en zelfstandigen, hebben een remmende werking op de toename van het uitkeringsbestand. Maar wat gebeurd er als de Tozo ondersteuning stopt, hoeveel ondernemers moeten daardoor op termijn bijstand aanvragen. Sterke stijgingen (en dalingen) in de WW werken pas een jaar later fors door in de bijstand. Hier staat tegenover dat het aantal beschikbare banen groeit en het Sociaal Domein nu al inzet op de heroriëntatie van zelfstandigen.

Duidelijk is dat de komende jaren rekening moet worden gehouden met een stijging van het uitkeringsbestand, maar hoe hoog die stijging gaat worden, is nog onduidelijk. Een stijgend uitkeringsbestand leidt tot hogere uitkeringslasten en uitvoeringskosten (bedenk hierbij dat niet de eindcijfers maar juist de dynamiek tussen de cijfers (hogere instroom/hogere uitstroom een groot effect heeft op de werkzaamheden van de klantmanagers PW).

Tenslotte

Gemeenten moeten afwachten of, en in welke mate, de te verwachten hogere uitkeringslasten worden gecompenseerd via een ophoging van het BUIG-budget. Als de rijksvergoeding wordt verhoogd dan dempt dit natuurlijk de schadelast voor gemeenten. In april 2021 volgt een nader voorlopig BUIG-budget vanuit het Rijk.

Tot op heden leidt de Coronacrisis nog niet tot een toename van het beroep op de gemeentelijke armoede- en minimaregelingen.